Mai vàng là cây thân gỗ đa niên thuộc họ Ochnaceae, có tên khoa học là Ochna integerima. Cây có gốc to, rễ lồi lõm, thân xù xì và cành nhánh nhiều, lá mọc xen. Trong tự nhiên, cây mai tự rụng lá vào mùa đông và ra hoa vào mùa xuân. Để kích thích cây mai vàng khủng nhất việt nam ra hoa vào dịp tết Nguyên đán, người ta thường đả lảy hết lá vào tháng chạp âm lịch.
Hoa mai thường nở ra từ nách lá và ban đầu chỉ có một bông hoa lớn được gọi là hoa cái, có vỏ lụa bọc bên ngoài. Khi vỏ lụa bung ra, sẽ xuất hiện một chùm hoa con, từ một nụ đến mười nụ, tăng trưởng rất nhanh và nở sau độ bảy ngày. Trong chùm hoa này, hoa to nở trước hoa nhỏ nở sau và mỗi hoa bên ngoài có 5 đài màu xanh, bên trong có 5 cánh màu vàng và ở giữa là một chùm nhụy mang phấn màu xậm hơn. Thường thì hoa sẽ nở khoảng 3 ngày rồi tàn.
Cây mai vàng còn có nhiều loại khác nhau, nhưng loại mai vàng 5 cánh được xem như đại diện cho tất cả các loài mai. Trong tục lệ, đến dịp tết, nhà nào cũng chưng chậu trồng mai vàng, với mong ước có một năm đầy may mắn và hạnh phúc. Mai vàng 5 cánh còn được chia ra thành nhiều loại như:
- Mai sẻ: Là loại mai mọc ở những vùng cát trắng gần biển. Thân cây suôn thẳng và tròn, trổ bông thưa thớt. Nếu chúng trổ năm cánh thì gọi là mai sẻ, còn nếu có hơn năm cánh thì đúng là loại mai động. Mai sẻ mọc rải rác từ Quảng Bình đến các vùng duyên hải thuộc miền Trung và có khi thấy chúng ở các vùng đồi cát trắng thuộc miền Nam như Tây Ninh, Đồng Nai, Biên Hòa.
- Mai châu: Còn được gọi là mai "trâu" vì hoa to và rất phổ biến, mọc khắp nơi ở miền Nam, có nơi mọc thành rừng cả núi như Mai Lĩnh, nhưng không sai hoa bằng mai sẻ. Cây mai này có hoa 5 cánh màu vàng tươi rất đẹp, rất được ưa chuộng để trưng trong ba ngày Tết.
- Mai liễu: Là cây mai vàng 5 cánh thường, nhưng cành nhánh mềm mại, quằn quại, rũ xuống như vây liễu. Hoa nở đầy cành phất phơ theo chiều gió, trông thật là nên thơ!
- Mai chùm gởi: Là cây mai có thân cứng, ở đầu cành nổi lên những khối u to, giống như chùm gởi. Ở chung quanh khối u, mọc chi chít đầy tược non, đầy nụ hoa, khi nở thành một bó hoa to lớn trông thật đẹp. Có người còn gọi là “mai vương” vua các loài mai, hoặc mai “tỳ bà”, được trồng trong các vườn mai.
- Mai thơm, Mai hương, Mai ngư: Cũng là cây mai 5 cánh thường, nhưng hoa có mùi thơm nhẹ nhàng, phảng phất lâng lâng, làm cho tâm hồn người thưởng thức càng thêm thích thú vui xuân!
Các loại mai vàng khác nhau có hình dáng và màu sắc hoa khác nhau, nhưng đều mang ý nghĩa về sự may mắn, thịnh vượng, và tình yêu. Ngoài việc trồng để trang trí, cây mai vàng còn được sử dụng trong các hoạt động truyền thống của người Việt Nam như Tết Nguyên Đán, lễ hội, cưới hỏi, và tang lễ. Ngoài ra, lá và hoa mai vàng cũng được sử dụng trong y học cổ truyền để chữa bệnh.
Tuy nhiên, cây mai vàng cũng có một số bệnh và sâu bệnh gây hại như bệnh rụng lá, sâu đục trái, và sâu xám. Để bảo vệ cây mai vàng khỏi các bệnh và sâu bệnh này, người trồng cây cần thường xuyên kiểm tra và chăm sóc cây đúng cách, đặc biệt là trong mùa mưa.
Trên đây là một số thông tin về cây mai vàng, một loài cây đa năng, mang lại vẻ đẹp cho không gian sống và cũng có giá trị trong văn hoá và y học. Nếu bạn muốn trồng cây mai vàng, hãy tìm hiểu kỹ về giá mai vàng hiện nay 2023 khác nhau và cách chăm sóc cây để có thể trồng thành công cây mai vàng trong khu vườn của mình.
